سینمای مستند هنوز از جامعه عقب نیفتاده/ حواستان باشد جشن، جشنواره نشود

آیین افتتاحیه سیزدهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران دوشنبه 21 شهریور همزمان با روز ملی سینما با حضور مدیران سینمایی، مستندسازان و با اجرای اسماعیل باستانی برگزار شد.

به گزارش ایران آنلاین؛ در ابتدا محمد (حامد) شکیبانیا رئیس سیزدهمین جشن مستقل سینمای مستند ایران در سخنانی گفت: سالهای قبل ما فقط یک شب اختتامیه داشتیم، اما امسال به لطف و زحمت دوستان هیات رئیسه جشن آیین نامه و شیوه داوری تغییراتی داشته و تعداد زیادی از بچه‌های داخل و بیرون از صنف در امر داوری دخیل هستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند! همچنین تقویم جشن تغییر کرده و این مراسم افتتاحیه هم اضافه شده است.   داوری آثار توسط 150 تن از اهالی مستند وی افزود: اختتامیه جشن اسفند ماه خواهد بود و از حالا 6 ماهی وقت داریم تا بحث و گفتگوهای بسیاری درباره آثار مستند امسال در سپهر سینمای مستند شکل بگیرد و داوری ها توسط قریب به 150 نفر از اهالی مستند و اصحاب فرهنگ و هنر انجام شود. این مستندساز و تهیه کننده تلویزیون یادآور شد: از موسسه هاشور که همیشه در کنار بچه های مستند هستند و زیرساختهای فنی را تدارک می‌بینند ممنونیم. قرار است شرایطی فراهم شود تا داوران بتوانند  فیلمها را در خانه در شرایط فنی بهتری ببینند.    روز سینما پاک شدنی نیست مثل خانه سینما مراسم با گرامیداشت یاد مستندسازانی که سال گذشته درگذشتند؛ آقایان جعفر پدیدار، بکتاش آبتین و عبدالله امیدوار ادامه یافت و در ادامه محمدمهدی عسگرپور رئیس هیأت مدیره خانه سینما با بیان اینکه می‌خواستم ژست آدمهای نوپا را بگیرم و حرفی نزنم اما دیدم نمی‌شود و چند سالی اینجا مزاحم دوستان بودم، اظهار کرد: روز ملی سینما را به همه تبریک می گویم. در دوره ای این روز از تقویم پاک شد اما سینما پاک شدنی نیست. خانه سینما را هم می خواستند پاک کنند اما خانه سینما هم پاک شدنی نبود. وی افزود: خداراشکر در 21 شهریور مراسمی با نام و یاد سینما دارد برگزار می شود. همیشه در کلیپ‌هایی که در مراسمها پخش می شود، با مجموعه افتخارات سینمای ایران و دنیا در چند پلان مواجه می شویم، این یادآوری می کند اصل همین چیزی است که اینجا می بینیم و بیشتر تلاش هایی که درگیر آنها می شویم برای این است که اثری به وجود بیاید و ثبت بشود و هنرمندان احساس کنند شناسنامه ای از خودشان باقی گذاشته‌اند. سالها از فوت بزرگان سینما می‌گذرد اما هنوز آثارشان را که می بینیم انگار در کنارمان هستند و این مهم است.   می‎ترسم دیگر فیلم نسازیم اما سر رفتن و آمدن افراد در صنف دعوا کنیم! رئیس هیأت مدیره خانه سینما تاکید کرد: زیست‌بوم سینما چیزهای دیگری مثل برگزاری جشن و مسائل صنفی و ... است که باید اندازه ای داشته باشد اما چند سالی است در اغلب حوزه ها، حاشیه ها پررنگ و اصل موضوع کمرنگ شده است. می ترسم به دوره ای برسیم که دیگر فیلمسازی در سینما نباشد اما صنف باشد و برسر آمدن و رفتن این تیم و آن تیم دعوا شود. امیدوارم بتوانیم قدری از این حاشیه ها فاصله بگیریم و به اصل موضوع بپردازیم. وی تصریح کرد: خیلی ها به دلایل مختلف دوست دارند ما همیشه در حاشیه باشیم تا فعالیتی صورت نگیرد. سینمای مستند را ما به عنوان جریان پیشرو در سینمای ایران می شناسیم و با عرض تاسف باید گفت سینما چند سالی است نقش پیشرو بودنش را از دست داده و به جریانی تبدیل می شود که ممکن است جامعه از آن جلوتر باشد. سینمای مستند هم ممکن است از این امر مستثنی نباشد ما باید این نقش واقعی را حفظ کنیم و امیدوارم حاشیه ها ما را دربرنگیرد. در ادامه مرتضی رزاق کریمی رئیس هیات رئیسه جشن مستقل سینمای مستند، عسگرپور را از اوایل دهه 70 جزو حامیان سینمای مستند خواند که اگر حمایت او نبود مجموعه مستند «کودکان سرزمین ایران» به ثمر نمی‌رسید.   نقش سینمای مستند ویژه است این تهیه کننده سینما ادامه داد: بزرگی فقط به کمیت نیست، سینمای ایران بزرگ است و بزرگانی داشته و آثار بزرگی دارد که توانسته چهره سرزمین ما را برای گذشتگان، نسل های آینده و مردم جهان به شایستگی نمایش بدهد. شاخه های مختلف سینما از جمله داستانی، مستند، انیمیشن و کوتاه نقش موثری داشتند اما نقش سینمای مستند ویژه بوده است. رزاق کریمی اذعان کرد: سینمای مستند پیشرو است و هنوز از جامعه عقب نیفتاده است. شاید سینمای داستانی از جامعه فاصله داشته باشد که در سرگرمی مردم موثر است اما نقش آگاهی بخشی سینمای مستند غیرقابل انکار است. مثلا هشت دهه از آغاز جشنواره ونیز گذشته و جشنواره های مستند مختلفی در دنیا وجود دارد، اما در ونیز دو بار، یک بار 9 سال پیش جایزه اصلی را به جانفرانکو رُزی برای یک مستند دادند، چند روز پیش هم جایزه اصلی به یک مستند داده شد.   باید بدویم تا به سینمای مستند برسیم وی یادآور شد: سینمای مستند عقب نیست، ما دست اندرکاران صنف عقب مانده ایم و باید بدویم تا به سینمای مستند برسیم. ما پیشنهاد شیوه آکادمی در رای گیری را از چند دوره قبل داشتیم، دوستان فیلم کوتاه هم از این شیوه سالهاست استفاده کرده‌اند و اعتماد به خرد جمعی خطای کمتری خواهد داشت، به ویژه این جمع که فرهیختگان و دست اندرکاران سینمای مستند هستند. سینمای مستند نیز از نظر فنی ارتقا پیدا کرده و امیدوارم با داوری هایی که اتفاق می افتد مسائل حرفه‌ای بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و در سالهای آینده سینمای مستند را با استاندارهای فنی بالا ببینیم.   قدم های جدی برای تقویت سینمای مستند با شکل جدید داوری وی در پایان گفت: سینما سینما است؛ مستند، داستانی، انیمیشن و کوتاه کنار هم هستند و همه شاخه های سینما به کمک هم آمده اند و زبان جدیدی آمده که زبان مشترک همه مردم جهان است. امیدوارم ما با این شکل از داوری بتوانیم برای تقویت سینمای مستند قدم های جدی برداریم. نهادهای صنفی و دولتی نیز باید به تحولات اخیر در حوزه سینمای مستند توجه و از آن حمایت کنند.    شیر جشن مستقل سینمای مستند به بلوغ رسیده در ادامه با حضور رزاق کریمی از سام کلانتری رئیس دوره یازدهم جشن تقدیر شد. کلانتری نیز در سخنان کوتاهی بیان کرد: 5 سال پیش که قرار شد هویت بصری جشن دوباره از اول طراحی شود، مسئولیت این کار به من و دوستانی چون آقایان حیدری فاروقی و حامد رشتیان و هیئت رییسه بی نظیرمان داده شد. این تندیس شیر درجه یک از سرو کله زدن من با حامد و دکتر فاروقی به نتیجه رسید. اگر جشن نهم موفق بود به خاطر همراهی آقایان شاهسواری و رزاق کریمی بود. امسال تمام این المان ها و شیر عزیز بزرگ شده و به بلوغ رسیده اند.   سینمای مستند ما اجتماعی نیست، کاری برایش بکنیم! سپس پیروز کلانتری پیشکسوت مستندسازی با آرزوی بیش از اینها دور هم جمع شدنِ اهالی مستند، از طرف انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند گفت: اگر بخواهیم فیلمسازی سینمای مستند را به عنوان یک جریان بررسی کنیم که از دهه 30 وجود داشته متاسفانه هنوز چرخه صحیح آن را نداریم و از تولید تا نمایش فاصله ها زیاد است. اینکه فیلم های سینمای مستند به جامعه و مخاطب عمومی برسد کم اتفاق می افتد اما تولید آثار زیادی داریم که شگفت هستند.   وی تاکید کرد: آثار مستند بیشتر به عنوان سند ساخته می شود تا برای آیندگان بماند و وارد یک داد و ستد اجتماعی شود. امیدوارم به تدریج از این فضا فاصله بگیریم و هر جشن و جشنواره ای باید کمکی کند و فضایی به وجود بیاورد تا اتفاقی در این چرخه رخ بدهد، ملاتی به کار بیاید و مباحث سینمای مستند درگیر شود. ما باید به مخاطب اجتماعی برسیم نه اینکه در یک مدار بسته آثار را تولید و عرضه کنیم. ما فیلمهای اجتماعی بسیار خوبی می سازیم اما سینمای مستند ما اجتماعی نیست و باید کاری برای آن بکنیم.   حواستان باشد جشن، جشنواره نشود این پیشکسوت تصریح کرد: امیدوارم این مراسم، به شکل جشن باقی بماند و جشنواره نشود. گرچه به تدریج دارد میل به آن سمت می کند و می ترسم رقابت جای مراوده را بگیرد و جایزه مهم شود. این یک جشن صنفی است و باید مسئله رقابت و جایزه، مسئله اصلی تلقی نشود و مراوده صنوف و تولید محتوا و ملات مهم باشد. 150 نفر قرار است فیلمها را ببینند و هر کدام اینها باید تولید محتوا و مبحث کنند. امسال 6 ماه فرصت است سال دیگر 12 ماه فرصت می‌تواند باشد تا طی سال مدام فیلمها دیده شوند و به بروز فکر و ایده و مسئله برسیم.    ما یک امید داریم؛ خودمان! در ادامه کلانتری از محسن خانجهانی رئیس دوره دهم تقدیر کرد و خانجهانی در سخنانی گفت: در شب سینمای ایران همه دور هم جمع شده ایم، ما یک امید داریم و آن خودمان هستیم. امیدوارم بچه های مستند پشت هم باشیم و به یکدیگر کمک کنیم تا از این مشکلات نجات پیدا کنیم. جای خانم فرشته طائرپور خیلی خالی است که در دوره دهم کمک زیادی کردند. سپس رامین حیدری فاروقی پشت میکروفن آمد و گفت: نهایت نمایش کاستی ها و زشتی ها، طلب زیبایی است و قدردانی از زیبایی کار آسانی نیست. امروز استاد کلانتری به موضوع خوبی اشاره کردند آکادمی شدن یعنی جریان توجه و پژوهش در طول سال ادامه داشته باشد و جشنِ یک سال پویش فعال درباره پرسشهای بنیادین باشد. سینمای مستند یک بخشی از واقعیت است، انسان را تخیل انسان کرده و بخشی از سینما، سینمای شاعرانه است که بخش دیگری از هستی را به رخ می کشد. وی با اشاره به نقل قولی از بهرام بیضایی، تاکید کرد: امیدوارم شکل آکادمی شدن جشن به ما نشان بدهد آیا به چیزی افتخار می کنیم یا نه؟   شیوه جدید داوری کار سختی است پس از تقدیر حیدری فاروقی از محمد صوفی به عنوان رئیس یازدهمین دوره جشن، صوفی در سخنانی گفت: خوشحالم بالاخره یکی از این شیرها به من هم رسید. باعث خوشبختی و احساس شیرینی است که از خانواده بزرگ مستند هستم و این شیر را می گیرم. امیدوارم حامد شکیبانیا هم با شکل جدید داوری که در این دوره انتخاب شده، موفق باشد. می دانم که چقدر کار سختی است و برایش آرزوی موفقیت می کنم.   هنر و دانش مستندسازان منتظر عنایتی از طرف سازمانهاست ارد عطارپور دیگر پیشکسوت سینمای مستند در ادامه پیش از تقدیر از شهرام درخشان رئیس دوره دوازدهم جشن گفت: من 30 سال است او را می شناسم و می دانم چه تمرکزی از هنر، شعر و دانش در وجودش موج می زند. مثل خیلی از فیلمسازان دیگری که اینجا هستند این هنر و دانش منتظر عنایتی از طرف سازمانها و نهادهای دولتی و غیردولتی است تا بارور شده و به تولید آثار غنی تری بیانجامد. درخشان در زمینه ادبیات کلاسیک و نو اطلاعات و تجربه خوبی دارد و بخشی از تاریخ و هویت صوتی و گفتاری سینمای مستند ایران مدیون ایشان است. علاوه بر اینکه او کارگردان و تهیه کننده هم هست و کارهای ارزنده ای دارد، صدای مخملینش روی صدها فیلم نشسته و آنها را زیباتر کرده است. خوشحالم می توانم این جایزه را تقدیم دوست 30 ساله ام کنم. این تندیس فرق می کند...   شهرام درخشان نیز در سخنانی بیان کرد: فرمایشات دوستمان مبالغه آمیز بود. ارد عطارپور مثل برادر برای من است. گرفتن این تندیس برای من بسیار ارزشمند تر از دریافت تندیس به شکل رقابتی است. همه در گنجه خانه هایمان تندیس هایی داریم که گاه زمان دریافت آنها را هم از یاد می بریم. تندیس چیزی بیش از یک شی فلزی نیست که بعد از مدتی که هیجان دریافتش از بین می رود، شوق داشتنش هم فراموش می شود. این تندیس جایش در گنجه نیست و در پیشخوان خانه من است و می دانم کسانی که تصمیم گرفتند به روسای پیشین جشن این تندیس را بدهند خواستند یک مرام و سنت کمرنگ شده را در جامعه ما زنده کنند؛ مرام قدردانی از کسانی که یک سال از وقت و انرژی شان را بی مزد و منت می گذارند و هر ساله جشنی را برپا می دارند. از این نظر این تندیس بسیار ارزشمند تر است. این را مقابل چشمم می گذارم تا همیشه یادم باشد قدردان محبت دیگران باشم. این تندیس یک درس است. وی ضمن تشکر از پسر، همسر و دوستانش که آنها را شرکای خود با این تندیس معرفی کرد، یادآور شد: از اعضا و هیئت مدیره تهیه کنندگان سینمای مستند ممنونم که در دوره پیشین که شرایط خاصی بود به جای اینکه دست بر سینه گره بزنند و با تبسم به برگزاری جشن نگاه کنند دستها را پیش آوردند و هر نوع کمک بی ریا و بی تظاهری داشتند. بدون کمک آنها هرگز امکان نداشت این جشن برگزار شود. سپاس آخرم از تمام کسانی که بی وقفه در طول جشن دوازدهم سعی کردند سنگ پرتاب و خنجر را تا کتف فرو کنند ممنونم چون اگر این آدمها نباشد مرزهای مهربانی و نامهربانی و جوانمردی و ناجوانمردی حذف می شود.    کاری را که دوست داشتم فراموش کرده بودم در ادامه با حضور دیگرانوهی هواکیمیان مستندساز ارمنی تبار از پوستری که برای قدردانی از او طراحی شده بود رونمایی شد و او در سخنانی گفت: از همه ممنونم و روز ملی سینما را تبریک می گویم. من مدتها است بازنشسته شده بودم و کاری را که اینقدر دوست داشتم فراموش کرده بودم اما شما مرا به یاد آن روزها انداختید.   سینمای مستند کهولت دارد اما هنوز نفس می کشد همچنین با حضور محمد جعفری مستندساز پیشکسوت از پوستری که برای قدردانی از او طراحی شده بود رونمایی شد و این مستندساز نیز پس از امضای پوستر در سخنانی گفت:  سالروز سینمای ایران که همزمان با ورود دوربین فیلمبرداری توسط ابراهیم خان عکاس باشی مظفرالدین شاه هست،  بهانه ای است تا یادمان بماند سینما با فیلم مستند شروع شد و ما امروز پیمان ببندیم به سینمای مستند و حقیقت جو وفادار باشیم. سینمایی که امروز بی تعارف متناسب با جایگاهی که در زیرساخت فرهنگی جامعه می تواند داشته باشد جلو نمی رود و اکران و آنتن مناسب ندارد. سینمای مستند 122 ساله شد اما با وجود کهولت هنوز نفس می کشد و امروز دوربین های کوچک در کوچه و خیابان تصاویر زندگی را آنطور که وظیفه یک مستندساز است در حافظه تاریخی ما ثبت می کنند.  همچنین با حضور خانم هواکیمیان و آقایان محمد جعفری، محمد علی نجفی (رئیس پیشین هیات مدیره خانه سینما)،  علیرضا حسینی (نایب رئیس انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند)، محمد حمیدی مقدم (مدیر عامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی) از پوستر جشن با طراحی آرش صادقی رونمایی شد و طراح پوستر نیز با اشاره به مهم ترین بحث زیست محیطی حال حاضر یعنی دریاچه ارومیه به تمرکز پوستر بر این موضوع اشاره کرد. سیدمهدی طباطبایی‌نژاد، منوچهر شاهسواری، ارد زند، مهوش شیخ الاسلامی، همایون امامی، محدثه گلچین، آزاده موسوی، هادی آفریده، احمدرضا طایی، فخرالدین سیدی، علیرضا خالقی سروش و... از جمله چهره های حاضر در این مراسم بودند.   انتهای پیام/    

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: جشن مستقل سینمای مستند سینمای مستند سخنانی گفت سینمای ایران خانه سینما رزاق کریمی پاک شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۰۲۲۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حضور مخرب هوش مصنوعی در سینما/ به جوانان اعتماد کنیم

خبرگزاری مهر -گروه هنر-فریبرز دارایی؛ سینما که به عنوان هنر هفتم شناخته می‌شود هر روز با ورود تکنولوژی‌های پیشرفته اعجاب‌انگیزتر از پیش می‌شود. دیگر در فیلم‌های سینمایی نیازی به حضور بازیگران و عوامل در لوکیشن‌های مختلف نیست، دیگر در فیلم‌های سینمایی نیازی به استفاده از انفجارهای واقعی و تخریب‌های واقعی نیست مگر کارگردان بخواهد که این‌گونه اقدام شود، دیگر در فیلم‌های سینمایی سفر به سیارات و جنگ‌های فضایی امری قابل دسترس شده و تخلیات و تصورات در قالب تصویر به نمایش درمی‌آیند. سینما با بهره‌گیری از رایانه و نرم‌افزارهایی که مدام به‌روز می‌شوند مرزهای تخیل را از میان برداشته و رؤیا را به واقعیت تبدیل کرده است.

جلوه‌های ویژه رایانه‌ای در سینمای امروز جهان حرف اول را می‌زند. استفاده از این تکنیک روز به روز بیش از پیش می‌شود و این روزها به یکی از ارکان اصلی تولید فیلم‌های سینمایی به‌ویژه فیلم‌های جنگی، علمی‌تخیلی، ترسناک و تریلرهای جنایی و پلیسی تبدیل شده است.

سینمای ایران نیز طی ۲ دهه اخیر به سمت بهره‌گیری از این تکنیک رفته و در این عرصه اتفاقاتی توسط تیم‌هایی که در زمینه جلوه‌های ویژه رایانه‌ای فعالیت می‌کنند، رخ داده است.

اینکه چرا سینمای ایران هنوز به سطح کیفی بالا در عرصه جلوه‌های ویژه رایانه‌ای نرسیده و اتفاقات قابل توجهی در این بخش رقم نخورده است، جای بحث و بررسی دارد اما در چند سال اخیر سطح کیفی جلوه‌های ویژه رایانه‌ای سینمای ایران نسبت به گذشته خود ارتقا پیدا کرده است.

در این راستا در گروه هنر خبرگزاری مهر، گفت‌وگوهایی را برای بررسی وضعیت و جایگاه جلوه‌های ویژه رایانه‌ای در سینمای ایران، روندی که تا کنون طی شده، فراز و فرودهایی که این بخش داشته و چشم‌اندازی که می‌توان برای آن متصور شد، تدارک دیدیم.

در اولین بخش از این مجموعه گفت‌وگوها، پای صحبت‌های محمد برادران نشستیم؛ فردی که حدود ۲ دهه اخیر به صورت جدی در زمینه جلوه‌های ویژه رایانه‌ای در سینما و تلویزیون ایران فعالیت می‌کند و توانسته سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه بصری سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر را برای فیلم سینمایی «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه بصری چهل و دومین جشنواره فیلم فجر را برای فیلم سینمایی «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی دریافت کند.

وی که به همراه تیم خود در استودیویی در شهر قزوین مستقر است، تاکنون طراحی جلوه‌های بصری فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی نظیر «تنگه ابوقریب» بهرام توکلی، «منصور» سیاوش سرمدی، «یدو» مهدی جعفری، «زالاوا» ارسلان امیری، «تفریق» مانی حقیقی، «بدون قرار قبلی» بهروز شعیبی، «نگهبان شب» رضا میرکریمی، «خائن‌کشی» مسعود کیمیایی، «شب داخلی دیوار» وحید جلیلوند، «مستوران» و «سوران» را بر عهده داشته است.

برادران در بخش اول گفت‌وگوی خود با خبرگزاری مهر به نکاتی همچون جذب مغزهای جلوه‌های ویژه بصری ایران به استودیوها و کمپانی‌های خارجی به دلیل تفاوت زیاد بین دستمزدهای دریافتی به ریال و دلار، ساخت اسکنر سه‌بعدی برای فیلم «احمد» و وضعیت نامطلوب دفترهایی که به فعالیت در عرصه جلوه‌های ویژه بصری سینما می‌پردازند به‌ویژه در شهر تهران پرداخت.

بخش دوم گفت‌وگو با محمد برادران در زیر آمده است:

* نگاه کارگردان‌ها به جلوه‌های ویژه بصری چگونه است؟ آیا نگاه‌شان حرفه‌ای است و موقعیت، کار و تأثیرگذاری کار شما را درک می‌کند؟ آیا شناخت لازم در این زمینه را دارند یا خواسته‌هایی را مطرح می‌کنند که تخصصی نیست؟

تنوع کارگردان‌ها و اینکه از نسل‌های مختلف هستند، باعث شده تا نگاه‌های متفاوتی در زمینه جلوه‌های ویژه بصری داشته باشند. مسعود جعفری‌جوزانی در میان تمام کارگردان‌هایی که افتخار همکاری با آن‌ها را داشتم، بیشترین اطلاعات و تسلط را بر جلوه‌های ویژه دارد. متأسفانه نتوانستم در فیلم «بهشت تبهکاران» با ایشان همکاری داشته باشم. وقتی با جوزانی صحبت می‌کردم آنقدر مسلط بود که تصور می‌شد سوپروایزر جلوه‌های ویژه بصری است. مجتبی فرآورده نیز بیشتر از من به جلوه‌های ویژه تسلط دارد. در واقع جلوه‌های ویژه بصری را فرآورده با فیلم «ملک سلیمان» به ایران وارد کرد.

به نوعی کار طراح جلوه‌های ویژه بصری طراحی تولید است. وقتی «سوران» را با مجتبی فرآورده کار کردم، متوجه شدم که در ایران مانند او مسلط بر جلوه‌های ویژه بصری نداریم. ولی خیلی از کارگردان‌ها آشنایی نرم‌افزاری با جلوه‌های ویژه بصری ندارند. برخی کارگردان‌ها به خاطر هوش بالایی که دارند به سرعت نکات جلوه‌های ویژه بصری را درک می‌کنند، این تجربه را با وحید جلیلوند داشتم.

برخی کارگردان‌ها اصلاً با مقوله جلوه‌های ویژه بصری آشنایی ندارند و ما با توجه به نوع جلوه‌های ویژه بصری مورد نیاز فیلم با کارگردان ارتباط می‌گیریم برخی کارگردان‌ها اصلاً با مقوله جلوه‌های ویژه بصری آشنایی ندارند و ما با توجه به نوع جلوه‌های ویژه بصری مورد نیاز فیلم با کارگردان ارتباط می‌گیریم. در فیلمی که فقط نیازمند دکور دیجیتال است معمولاً با کارگردان ارتباط زیادی نداریم و بیشتر با بچه‌های طراح صحنه در ارتباط هستیم. وقتی درگیر میزانسن می‌شوید با کارگردان ارتباط می‌گیرید، نظیر تجربه‌ای که با ابراهیم حاتمی‌کیا داشتم. در فیلم «خروج» فهمیدم که حاتمی‌کیا استاد حرکت است و نمی‌توان میزانسن را در کارهای او نادیده گرفت. اگر ذره‌ای میزانسن تغییر کند متوجه می‌شود. در فیلم «خروج» تمامی هلیکوپترها، قطارها و ماشین‌ها جلوه‌های ویژه بودند.

من و امیرعباس ربیعی در فیلم «احمد» تنها ۵ روز برای مرحله پست‌پروداکشن فرصت داشتیم زیرا مدام سر صحنه بود. در فیلم «احمد» یک پلان اصلاحی هم نداشتیم. من از اول به امیرعباس قول دادم که به من اعتماد کن که یک پلان اصلاحی هم نخواهیم داشت. سعی کردم نگرانی او را برطرف کنم. خدا را شکر همه عوامل از جلوه‌های ویژه بصری «احمد» راضی بودند.

تجربه‌ای طی سال‌ها فعالیتم کسب کردم که وقتی پلانی را که از نظرم کامل نیست به کارگردان ارائه ندهم. وقتی کار نهایی را به کارگردان ارائه ندهید به کارتان بدبین می‌شود. من در فیلم «احمد» حتی یک فریم یا یک پلان هم به کارگردان و تهیه‌کننده نشان ندادم و فقط سکانس کامل را ارائه می‌دادم. به همین دلیل وقت می‌گرفتم که سکانس کامل را به گروه ارائه دهم تا حس کارگردان و صاحب اثر خراب نشود.

سعی کردم تمام تجربه‌های قبلی خود را در پروژه «احمد» به کار بگیرم. بچه‌های گروه خودم را هم از نظر مالی، کاری و روانی مدیریت کردم. همچنین کارگردان و تهیه‌کننده فیلم را هم به لحاظ روانی مدیریت کردم تا از فشار استرس زمان کم برای تولید کار، بکاهم. امیرعباس ربیعی این استرس را داشت که جلوه‌های ویژه بصری فیلم «احمد» به موقع آماده نشود که با روندی که پیش گرفتم این استرس برطرف شد.

* سینمای ایران در حوزه جلوه‌های ویژه بصری در نقطه درستی قرار گرفته است؟

نه اصلاً. ما مشکل صنفی شدید داریم. خیلی از مشکلات توسط صنف قابل حل است اما نمی‌دانم چرا چنین اتفاقی نمی‌افتد.

* یعنی صنف به درستی شکل نگرفته است؟

من در صنف تهران چندسالی است که عضو هستم و بیشتر می‌خواستم ببینم که چه کارهایی انجام می‌دهند و متوجه شدم که این صنف از مشکلات بچه‌های جلوه‌های ویژه بصری اطلاعی ندارند اصلاً نمی‌دانم چه اتفاقی رخ می‌دهد. مشکلات زیادی داریم. برخی از بیمه هنرمندان برخوردار نیستند. ما چون در قزوین مستقر هستیم و نظام مالی و اداری مشخص و شفافی داریم، برای بچه‌های دفتر ما مساله بیمه حل شده است و همه از سمت دفتر ما مشمول بیمه هنرمندان شده‌اند زیرا دفتر ما ۴۰ نفر نیرو دارد و به جایگاهی رسیده که مهر دفتر به اندازه تأیید صنف اهمیت پیدا کرده است. اگر تعداد نیروهای‌مان افزایش پیدا کند تبدیل به صنف جلوه‌های ویژه بصری استان قزوین می‌شویم. هنوز صنفی به عنوان صنف جلوه‌های ویژه بصری ایران نداریم و صنفی که وجود دارد فقط متعلق به تهران است.

من در صنف تهران چندسالی است که عضو هستم و بیشتر می‌خواستم ببینم که چه کارهایی انجام می‌دهند و متوجه شدم که این صنف از مشکلات بچه‌های جلوه‌های ویژه بصری اطلاعی ندارند، شاید به این دلیل که هیچ‌وقت تیم‌داری نکرده‌اند.

* شاید چون نگاه تخصصی به تیم‌داری جلوه‌های ویژه بصری و همچنین بخش نرم‌افزاری ندارند این روند شکل گرفته است.

اکثر بچه‌های فعال تهران در عرصه جلوه‌های ویژه بصری فقط تخصص نرم‌افزاری دارند و مدعی‌اند که اولین نفر هستند کاراکتر ۳D را وارد فیلم سینمایی کرده‌اند یا اولین نفر هستند که از موشن کپچر استفاده کرده‌اند. این اتفاقات به تنهایی کافی نیست و در تیم‌داری تجربه‌ای ندارند. تمام استودیوهای بزرگ دنیا به سوپروایزرها خدمات می‌دهند و ما در ایران مشکل کمبود سوپروایزر داریم؛ سوپروایزر به معنای واقعی کلمه و تخصص. ما در ایران پرودیوسر جلوه‌های ویژه بصری نداریم در حالی که در دنیا چنین عنوانی وجود دارد. ما در ایران سوپروایزر و پرودیوسر جلوه‌های ویژه بصری تربیت نکرده‌ایم.

بچه‌ها راه را کلاً به اشتباه طی کرده‌اند. به همین دلیل من سعی کردم طی سال‌های فعالیت خود پرودیوسر تربیت کنم تا به چند سوپروایزر خدمات ارائه دهد. هدایت نیروهای انسانی در جلوه‌های ویژه بر عهده پرودیوسر است. وضعیت سوپروایزر و پرودیوسر در جلوه‌های ویژه نظیر وضعیت کارگردان و تهیه‌کننده فیلم است. در واقع جلوه‌های ویژه یک فیلم‌سازی کوچک‌تر است. جلوه‌های ویژه نیز نیازمند مدیرتولید، مدیر تدارکات، حمل و نقل و مدیریت تیم است که همه این کارها را پرودیوسر انجام می‌دهد. همه استودیوهای بزرگ جلوه‌های ویژه بصری در دنیا پرودیوسر دارند. سوپروایزرها کارهای خود را با استودیوهای مختلف انجام می‌دهند و لزوماً متعلق و عضو یک استودیو نیستند.

بچه‌های جلوه‌های ویژه بصری در ایران به لحاظ فنی خیلی قوی شده‌اند زیرا شاهد حضور نسل‌های جوان در این عرصه هستیم، سخت‌افزارهای بسیار پیشرفته‌ای در اختیار نسل‌های جوان قرار گرفته‌اند و روز به روز هم نرم‌افزارها پیشرفته‌تر و باهوش‌تر می‌شوند بچه‌های جلوه‌های ویژه بصری در ایران به لحاظ فنی خیلی قوی شده‌اند زیرا شاهد حضور نسل‌های جوان در این عرصه هستیم، سخت‌افزارهای بسیار پیشرفته‌ای در اختیار نسل‌های جوان قرار گرفته‌اند و روز به روز هم نرم‌افزارها پیشرفته‌تر و باهوش‌تر می‌شوند. یک جوان علاقه‌مند به جلوه‌های ویژه بصری می‌تواند از طریق فیلم‌های آموزشی بارگذاری شده در فضاهای مختلف مجازی با نرم‌افزارهای مختلف و به روز آشنا شود. در حال حاضر بحث یادگیری کار با نرم‌افزارهای مختلف جلوه‌های ویژه بصری به دلیل وجود اینترنت آسان شده است. یک نفر می‌تواند به راحتی جلوه‌های ویژه بصری یک پلان را انجام دهد اما آیا یک نفر می‌تواند کار جلوه‌های ویژه بصری ۶۰۰ پلان را انجام دهد؟ اگر بتواند چند سال زمان می‌برد.

کار جلوه‌های ویژه بصری پلان‌های یک فیلمی هالیوودی در کشورهای مختلف انجام می‌شود چون شغلی است که باید بین آدم‌ها پخش شود تا به صورت موازی کار کنند. به همین دلیل جلوه‌های ویژه بصری سنگین یک فیلم هالیوودی در حدود ۳ ماه انجام می‌شود.

معضلی در سینمای جهان و ایران وجود دارد که دست‌اندرکاران جلوه‌های ویژه بصری را آزرده کرده است. در اکثر پروژه‌های سینمایی جهان باید سوپروایزر جلوه‌های ویژه بصری یک فیلم به اندازه سوپراستار آن فیلم دستمزد داشته باشد اما صاحبان سرمایه در سینمای جهان این کار را نمی‌کنند. سرمایه‌گذاران سینمای جهان به بازیگران دستمزدهای میلیون دلاری می‌دهند زیرا می‌توانند از آن‌ها برای مقاصد سیاسی خود نیز استفاده کنند.

این موضوع را چند سال پیش متوجه شدم که سرمایه‌گذاران سینما به دنبال هوش مصنوعی هستند تا جلوه‌های ویژه بصری در حد کار تدوین انجام شود. در سال گذشته که بحث هوش مصنوعی در سینمای جهان مطرح و باعث اعتراض نویسندگان و بازیگران شد، بسیاری از استودیوهای جلوه‌های ویژه بصری تعطیل شد. ماجرای سیاسی عجیبی پشت حمایت از هوش مصنوعی وجود دارد. روزی کل سینما اعم از بازیگر، جلوه‌های ویژه، نویسنده و سایر عوامل کنار گذاشته می‌شوند و هوش مصنوعی همه حرف‌ها را می‌زند. این روند ترسناک است.

* چشم‌انداز شما از این حرفه به عنوان فردی که به صورت حرفه‌ای در عرصه جلوه‌های ویژه بصری فعالیت می‌کند، چیست؟ آیا شاهد اتفاقات رو به رشد در این عرصه خواهیم بود؟

فیلمسازهای ما خیلی به استفاده از جلوه‌های ویژه بصری تمایل دارند ولی باید مدیریت در دنیای جلوه‌های ویژه ایران به درستی اتفاق بیافتد. اگر تکنولوژی در جلوه‌های ویژه به درستی استفاده شود باعث رخ‌دادن اتفاقات خوبی در بخش جلوه‌های ویژه سینمای ایران می‌شود. باید هر کاری را انجام ندهیم و اگر کاری را انجام می‌دهیم دستاوردی جدید برای سینمای ایران به همراه داشته باشد.

از وقتی ما برای فیلم «احمد» اسکنر سه‌بعدی ساختیم و دوستان و همکاران مطلع شدند، تقاضاهای زیادی برای استفاده از این اسکنر به ما ارائه شده است. باید اتفاق‌هایی نظیر ساخت اسکنر سه‌بعدی خیلی زودتر در سینمای ایران رخ می‌داد ولی نمی‌دانم چرا کسی به سراغ این موضوعات نمی‌رود. همین الان موشن کپچر ما ایراد دارد ولی آیا کسی راه‌کاری برای حل این مشکل دارد؟ کمرا موشن کنترل را چه کسی باید به ایران وارد کند؟ سیستم روباتیک را چه کسی برای سینمای ایران راه‌اندازی خواهد کرد و با چه پروژه‌ای باید استارت این کار زده شود؟ آیا بهترین پروژه برای راه‌اندازی سیستم روباتیک در سینمای ایران پروژه «موسی» نبود؟

بسیاری از تکنولوژی‌های جدید در شرایط تحریم به ایران فروخته نمی‌شوند، ما بچه‌های نخبه‌ای داریم که اگر به آن‌ها اعتماد شود می‌توانند این تجهیزات به روز را بسازند. چرا این اعتماد وجود ندارد؟ اگر نمی‌توانیم وارد کنیم باید اعتماد شود تا تکنولوژی‌های جدید را در ایران تولید کنیم. در پروژه «احمد» به ما اعتماد شد، البته نه چشم‌بسته، ما هم توانستیم اسکنر سه‌بعدی را بسازیم. بسیاری از تکنولوژی‌های جدید در شرایط تحریم به ایران فروخته نمی‌شوند، ما بچه‌های نخبه‌ای داریم که اگر به آن‌ها اعتماد شود، می‌توانند این تجهیزات به روز را بسازند. چرا این اعتماد وجود ندارد؟

در سیستم موشکی سرمایه‌گذاری کردیم و پیشرفت‌های بسیاری داشته و داریم. اگر در هر حوزه‌ای سرمایه‌گذاری کنیم پیشرفت خواهیم داشت.

من آینده سینمای مبتنی بر جلوه‌های ویژه بصری در ایران را روشن می‌بینم. الان فیلم‌هایی که خیلی فروش دارند فیلم‌های کمدی است. آیا سازمان‌های دولتی برای فیلم‌های کمدی ریالی هزینه می‌کنند؟ پس چرا فخرِ فروش این فیلم‌ها را می‌دهند؟ فیلم‌های «احمد»، «مجنون» و «آسمان غرب» باید تحت فشار و در مدت‌زمان کم ساخته شوند و در نهایت با شرایطی به اکران برسند که مخاطبان کمی به تماشای آن‌ها بنشینند.

ژانر علمی-تخیلی و اکشن ما کجا است؟ این بخش‌های سینما نیازمند زیرساخت است. همتی جمعی می‌خواهد که ژانر به سینمای ایران معرفی کنیم. جلوه‌های ویژه می‌تواند به ژانرهای مختلف کمک کند و مردم برای تماشای فیلم‌های علمی-تخیلی و اکشن صف بکشند.

اگر پارک فناوری در قزوین نبود و مکان‌مان و هزینه‌های جاری نظیر برق تأمین نمی‌شد دفتر ما هم نمی‌توانست شکل بگیرد و رو به جلو حرکت کند. به همین دلیل است که می‌گویم جلوه‌های ویژه بصری نیازمند زیرساخت است. توانایی در این زمینه وجود دارد و اگر مدیریت درست هم شکل بگیرد، آینده روشنی در این باره قابل رؤیت است.

مسؤولان باید حمایت کنند. برخی زیرساخت‌ها به شکل حکومتی باید ایجاد شود. ما در جلوه‌های ویژه بصری باید سوله‌های بزرگی داشته باشیم که نه در مدیریت دولت، بلکه در اختیار متخصصان و فعالان جلوه‌های ویژه قرار گیرند. در آن شرایط ما می‌توانیم نخبه‌های جلوه‌های ویژه بصری را به سینمای ایران معرفی کنیم.

کد خبر 6092885 فریبرز دارایی